Ηλεκτρονικά Κοινωνικά Δίκτυα

Κοινωνική δικτύωση είναι η συγκέντρωση ή συμμετοχή των ατόμων σε συγκεκριμένες

ομάδες, όπως για παράδειγμα οι αγροτικές κοινότητες, οι γειτονιές, οι χώροι εργασίας, 

τα πανεπιστήμια και τα σχολεία. Ο άνθρωπος επειδή είναι κοινωνικό ον, είχε πάντα την

επιθυμία να αναπτύσσει σχέσεις, φιλικές, συγγενικές, ερωτικές ή επαγγελματικές. Δεν

μπορεί να ζήσει χωρίς επικοινωνία με άλλα άτομα, αφού μέσα από την αλληλεπίδρασή του

με αυτά αποκτά υπόσταση, καλύπτει βασικές του ανάγκες, ανταλλάσσει ιδέες και απόψεις

και γίνεται σοφότερος. Ένα κοινωνικό δίκτυο επομένως, είναι μια κοινωνική δομή που

αποτελείται από άτομα τα οποία συνδέονται ή δεσμεύονται μεταξύ τους με έναν ή

περισσότερους συγκεκριμένους τύπους αλληλεξάρτησης όπως η φιλία, η συγγένεια, τα

κοινά ενδιαφέροντα, οι οικονομικές συναλλαγές κλπ. Δεν είναι ίσως υπερβολή να

ισχυριστούμε ότι τα θέματα και τα ενδιαφέροντα των κοινωνικών δικτύων είναι τόσο ποικίλα

και πλούσια όσο η ιστορία του κόσμου μας.

Παράλληλα, η μεγάλη ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει στη δημιουργία ψηφιακών

συστημάτων ευρείας χρήσης, όπως οι υπολογιστές και το Διαδίκτυο, στα οποία μπορεί να

έχει πρόσβαση ο καθένας. Το Διαδίκτυο έχει εξελιχθεί σε ένα πολύ ισχυρό μέσο από το

οποίο μπορούμε να βρούμε ό,τι πληροφορία θέλουμε, να ψυχαγωγηθούμε, να

επικοινωνήσουμε με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, γνωστούς ή άγνωστους, και να

ανταλλάξουμε ιδέες και απόψεις. Έτσι, η κοινωνική δικτύωση σήμερα είναι ιδιαίτερα

δημοφιλής στην online μορφή της, δηλαδή σε απευθείας σύνδεση στο Διαδίκτυο, όπου τα

κοινωνικά δίκτυα ονομάζονται ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα. Αυτό συμβαίνει διότι το

Διαδίκτυο είναι γεμάτο με εκατομμύρια άτομα που επιθυμούν να γνωρίσουν άλλους

ανθρώπους, να αναπτύξουν φιλίες ή επαγγελματικές συμμαχίες, να αναζητήσουν εργασία,

να σχηματίσουν ομάδες και να μοιράζονται από πρώτο χέρι πληροφορίες και εμπειρίες

σχετικά με τα χόμπι και τα ενδιαφέροντά τους.

Όταν πρόκειται για online κοινωνική δικτύωση, χρησιμοποιούνται ιστοσελίδες γνωστές ως

ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης. Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν ως

online κοινότητες των χρηστών Διαδικτύου. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε ιστότοπου,

τα μέλη της online κοινότητας έχουν κοινά ενδιαφέροντα όπως κάποιο χόμπι, τη θρησκεία ή

την πολιτική. Η εγγραφή και πρόσβαση σε έναν ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης παρέχει στα

μέλη του άμεση και συνεχή κοινωνικοποίηση Αυτή η κοινωνικοποίηση μπορεί να

περιλαμβάνει την ανάγνωση του προφίλ των άλλων μελών και συχνά και την επικοινωνία

μαζί του.

Οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων συνδέονται μεταξύ τους αναπτύσσοντας σχέσεις και

εκθέτουν τον εαυτό τους και την προσωπική τους ζωή, συχνά και σε αγνώστους. Πολλοί

άνθρωποι, οι οποίοι παλαιότερα δεν έκαναν χρήση υπολογιστών, τώρα έχουν εθιστεί σε

αυτούς με σκοπό τη χρήση κοινωνικών δικτύων και ειδικότερα του facebook. Όμως οι νέες

σχέσεις και φιλίες που αναπτύσσονται μέσω των κοινωνικών δικτύων δεν είναι εντελώς

αθώες. Αντιθέτως μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνες. Υπάρχουν άτομα που έχουν πέσει

θύματα εκμετάλλευσης ή βίας μέσω των κοινωνικών δικτύων, έχουν αποκτήσει εξάρτηση

από αυτά ή προβάλλουν τον εαυτό τους σαν κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι.

Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα, έκαναν την εμφάνισή

τους το 2002 με το Friendster. Οι ιστοσελίδες αυτές επιτρέπουν στα άτομα να παρουσιάσουν

τους εαυτούς τους, να αναπτύξουν την κοινωνική τους δικτύωση, καθώς και να

δημιουργήσουν ή να διατηρήσουν συνδέσεις με άλλους χρήστες. Η ιστοσελίδα κοινωνικής

δικτύωσης όμως που ξεχώρισε ανάμεσα στις άλλες είναι το facebook. Με περισσότερους

από 800.000.000 χρήστες σήμερα, το facebook είναι αναμφισβήτητα η δημοφιλέστερη

ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Άλλα γνωστά κοινωνικά δίκτυα είναι τα Youtube,

Myspace, Twiiter, LinkedIn, Google+ κτλ.

Επιπτώσεις από τη χρήση ηλεκτρονικών

κοινωνικών δικτύων

«Έχουμε υποστεί μια κοινωνική αλλαγή τα τελευταία τέσσερα ή πέντε χρόνια και τώρα

σχεδόν ο κάθε φοιτητής διαχειρίζεται τις σχέσεις του μέσω του Facebook», καθηγητής W. K.

Campbell, του Πανεπιστημίου της Georgia των Η.Π.Α.

Τα κοινωνικά δίκτυα δεν αποτελούν δημιούργημα κάποιας μεγάλης εταιρείας. Όταν έγιναν

δημοφιλή από τους ενδιαφερόμενους, ήρθε σαν αποτέλεσμα η τεράστια αναγνωρισιμότητα.

Η χρήση τους αποτελεί μια συνεχώς ανερχόμενη τάση γιατί απευθύνονται σε όλο τον κόσμο

ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης. Ο λόγος της τεράστιας διάδοσής τους είναι η δημιουργία

μίας εικονικής πραγματικότητας άνευ περιορισμών.

Πλέον είναι κοινά αποδεκτό ότι τα κοινωνικά δίκτυα ασκούν έντονη επιρροή στην κοινωνία.

Το Facebook αποτελεί πλέον σημαντικό παράγοντα στην ανάπτυξη των ανθρώπινων

σχέσεων. Στην ταινία «The Social Network», που αναφέρεται στη ζωή του ιδρυτή του

Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ, καθίσταται σαφές ότι το δίκτυο προσέλκυσε τους νέους

ηλικίας 18-30 ετών που επιδόθηκαν σε ένα παιχνίδι ηλεκτρονικού κουτσομπολιού.

Ωστόσο τα κοινωνικά δίκτυα θεωρούνται από πολλούς ότι καλύπτουν τις κοινωνικές τους

επιθυμίες. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν για την καλλιέργεια των

ενδιαφερόντων τους.

Βέβαια, η κοινωνική δικτύωση έχει ένα σοβαρό μειονέκτημα. Η υπερβολική χρήση από

προσωπικής πλευράς, τις περισσότερες φορές οδηγεί στον εθισμό, πράγμα ανησυχητικό όχι

μόνο για τους γονείς των παιδιών αλλά και για τους εργοδότες των εργαζομένων.

Οι επιπτώσεις από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων είναι και θετικές και αρνητικές και

αφορούν ποικίλους τομείς της ζωής του ανθρώπου, όπως η εργασία, η ψυχολογία και η

ιδωτικότητα.

Προστασία προσωπικών δεδομένων

Εκατοντάδες εκατομμύρια είναι πλέον οι χρήστες του facebook και των άλλων κοινωνικών

δικτύων, οι οποίοι μοιράζονται δίχως δισταγμό τις πιο προσωπικές στιγμές τους σε

οποιοδήποτε μέρος και αν βρίσκονται. Το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο που διαθέτει

σήμερα το Facebook είναι η τεράστια βάση δεδομένων του από στοιχεία σχετικά με την

ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο και τα ενδιαφέροντα κάθε χρήστη. Το δίκτυο

προσφέρει υπηρεσίες όπως δυνατότητα πρόσβασης από το κινητό και δυνατότητα

γεωγραφικού εντοπισμού. Για παράδειγμα το προσωπικό του «Places», μιας εφαρμογής

γεωγραφικού εντοπισμού που ενσωματώθηκε πρόσφατα στη συγκεκριμένη πλατφόρμα των

κοινωνικών δικτύων επισημαίνει πως η ασφάλεια των κοινωνικών δικτύων δεν είναι μεγάλη.

Στον αντίποδα βρίσκεται η άποψη των υπευθύνων του Facebook που υποστηρίζει ότι είναι

ικανοποιητική, ενώ προσθέτει πως το “Places” έχει την δυνατότητα εκούσιας

ενεργοποίησης.

Τα κοινωνικά δίκτυα είναι μεν πιο φιλικά στους χρήστες αλλά δεν είναι ασφαλή. Για

παράδειγμα, μέσω των διαφημίσεων που εμφανίζονται σε αυτά, κάποιοι έχουν πρόσβαση

στο προφίλ μας. Εργοδότες μπαίνουν στα προφίλ των υποψηφίων για να βρουν προσωπικά

στοιχεία και να δουν αν θα τους απορρίψουν ενώ η προστασία των προσωπικών δεδομένων

είναι θεμελιώδες δικαίωμα.

Εργασία

Οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο κυρίως για δύο λόγους. Ο ένας

είναι σαφώς ο ατομικός, για προσωπική ψυχαγωγία δηλαδή και ο άλλος ο σχετιζόμενος με

τη δουλειά, δηλαδή το πώς μπορεί να συμβάλλει θετικά σε αυτήν. Από ατομική πλευρά, η

κοινωνική δικτύωση καθιστά την ικανοποίηση μιας ισχυρής ανάγκης του ανθρώπου, την

επικοινωνία του με τους άλλους ανθρώπους. Από την εργασιακή πλευρά τα κοινωνικά

δίκτυα έχουν αποδειχθεί ότι συνεισφέρουν θετικά στην ανάπτυξη ισχυρότερων σχέσεων

ανάμεσα στους συναδέλφους, τους συνεργάτες και τους πελάτες μιας επιχείρησης.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Times, τα κοινωνικά δίκτυα, όπως το Myspace και το Facebook,

μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την επαγγελματική σταδιοδρομία κάποιου, καθώς

γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή ως χώροι αναζήτησης προσωπικού και στελεχών. Η

εφημερίδα στο άρθρο της παραθέτει στοιχεία κορυφαίας εταιρείας εύρεσης προσωπικού,

σύμφωνα με τα οποία το 62% των Βρετανών υψηλόβαθμων στελεχών διατηρούν προφίλ σε

διάφορα κοινωνικά δίκτυα και "συλλέγουν" κάθε είδους πληροφορίες για το προσωπικό της

εταιρείας τους. Παράλληλα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του επαγγελματικού κοινωνικού

δικτύου Viadeo, ένας στους πέντε εργοδότες χρησιμοποιεί τα online κοινωνικά δίκτυα για να

ελέγξει πώς οι υποψήφιοι εργαζόμενοι παρουσιάζουν τον εαυτό τους σε αυτά. Τα 2/3 όσων

ανταποκρίθηκαν στην έρευνα, δήλωσαν πως οι πληροφορίες που συλλέγουν, επηρεάζουν

σημαντικά την απόφαση πρόσληψης. Μάλιστα, το 1/4 των ερωτηθέντων δήλωσε ότι άλλαξε

γνώμη και δεν προσέλαβε κάποιον υποψήφιο εξαιτίας του προφίλ του σε κοινωνικό δίκτυο.

Η χρήση των κοινωνικών δικτύων σε ώρα εργασίας επηρεάζει την απόδοση των

υπαλλήλων. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στη Μ. Βρετανία, το 6% των εργαζομένων

περνά πάνω από μια ώρα στα κοινωνικά δίκτυα. Μάλιστα, το φαινόμενο αυτό οδηγεί όχι

μόνο σε αντιπαραγωγικότητα, αλλά και σε μεγάλη χρηματική ζημία. Επίσης ένα μεγάλο

ποσοστό μπαίνει στον λογαριασμό του έστω και για λίγο, αν και ελάχιστοι παραδέχονται ότι

αυτό επηρεάζει την ποιότητα της εργασίας τους. Δύο στους τρεις υποστηρίζουν ότι δεν

πρέπει να διακοπεί η επαφή με τα κοινωνικά δίκτυα εν ώρα εργασίας, ενώ οι υπόλοιποι το

θεωρούν αναγκαίο. Τελικό πόρισμα της μελέτης είναι η σημασία του ελέγχου της χρήσης του

διαδικτύου από τους αρμόδιους.

Κοινωνική δικτύωση ή κοινωνική μη εργασία;

Αυτό αποτελεί ένα πολύ επίκαιρο ερώτημα που απασχολεί ιδιαίτερα στις μέρες μας τις

σύγχρονες επιχειρήσεις. Μπορεί η χρήση των κοινωνικών δικτύων και γενικά του διαδικτύου

να φανεί περισσότερο προνομιακή παρά ‘’βλαβερή’’ στο τομέα της εργασίας;

Άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό το θέμα γνωρίζουν ότι οι εργαζόμενοι συχνά

χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο στην εργασία τους για προσωπικούς λόγους επισκεπτόμενοι

όχι και τόσο κατάλληλους ιστότοπους και ξεφεύγοντας από τη χρήση του για την εργασία.

Έρευνες έχουν δείξει πως οι νούμερο ένα ιστότοποι που επισκέπτονται οι εργαζόμενοι είναι

χώροι κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα το facebook.

Το θέμα αυτό, έχει απασχολήσει πολλούς ερευνητές οι οποίοι είτε συμφωνούν, είτε

διαφωνούν, είτε και τα δύο. Αυτοί που είναι υπέρ των κοινωνικών δικτύων στη δουλειά

υποστηρίζουν ότι τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των

μελών μιας επιχείρησης και έχουν διευκολύνει τη δουλειά τους. Όμως τελικά πολλά από τα

μέσα τα οποία είχαν σχεδιαστεί για να συνεισφέρουν στην καλύτερη λειτουργία μιας

επιχείρησης, διαπιστώθηκαν ότι δε βοηθούν και τόσο τελικά, πράγμα που οδήγησε πολλές

επιχειρήσεις να πάψουν να τα χρησιμοποιούν. Επιπλέον λέγεται πως το ηθικό των

εργαζομένων είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικό, όμως φαίνεται ότι με τη χρήση των

κοινωνικών δικτύων για προσωπικό τους όφελος έχει ως αποτέλεσμα να εξαρτώνται από

κάτι που δεν συμβάλλει άμεσα στην εργασία τους. Το ερώτημα είναι λοιπόν πώς είναι

δυνατόν να περιοριστεί η χρήση των κοινωνικών δικτύων μόνο για επαγγελματική χρήση.

Από την άλλη, υπάρχουν και αυτοί που είναι εντελώς κάθετη στο θέμα των κοινωνικών

δικτύων στο γραφείο. Θεωρούν ότι παρέχουν μειωμένη ασφάλεια, μεγάλη

νομική ευθύνη, κόστος και με τις λανθασμένες διαρροές επιχειρησιακών

πληροφοριών η επιχείριση πιθανόν να δυσφημιστεί, γεγονός που συντελεί στη

μείωση της παραγωγικότητας . Για παράδειγμα, διαπιστώθηκε πως μεγάλο

μέρος των εργαζομένων χρησιμοποιεί το facebook για προσωπική τους χρήση εν

ώρα εργασίας, μειώνοντας έτσι την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητά

τους αφού αποσπούνται από τη δουλειά τους. Βέβαια με την σημερινή ανάπτυξη της

τεχνολογίας, οι εργαζόμενοι μπορούν να συμμετέχουν σε ατομικό επίπεδο κοινωνικής

δικτύωσης σε ελεγχόμενη ποσότητα αφού η χρήση του διαδικτύου στις μέρες μας μπορεί να

είναι ελεγχόμενη και επιλεκτική .

Έρευνες έχουν δείξει πως η κοινωνική δικτύωση στις επιχειρήσεις είναι σχετικά ένα νέο

φαινόμενο το οποίο όμως μπορεί με σιγανό και επώδυνο τρόπο να αντικαταστήσει την

χρήση άλλων προγραμμάτων συνεργασίας μεταξύ των μελών εντός και εκτός μιας

επιχείρησης. Αλλά αυτό απαιτεί μακρύ και σημαντικό δρόμο πριν φτάσει σε αυτό το σημείο.

Τελικά όμως ποια είναι η βέλτιστη προσέγγιση αυτού του θέματος; Δυστυχώς, δεν υπάρχει

μια σαφής απάντηση. Αυτό διαφέρει από επιχείρηση σε επιχείρηση. Για παράδειγμα παίζει

ρόλο η οργανωτική κουλτούρα, οι στόχοι της επιχείρησης, το ηθικό των εργαζομένων,

δημογραφικά στοιχεία και δεξιότητες, το κόστος και η διαθεσιμότητα αυτών των

τεχνολογικών μέσων κτλ. Σημαντικότερο ρόλο παίζει όμως η ανάγκη κάθε επιχείρησης για

επικοινωνία. Αν η ανάγκη για επικοινωνία είναι μεγάλη, τότε η χρήση των κοινωνικών

δικτύων είναι απαραίτητη και θα φανεί μάλιστα αρκετά κερδοφόρα και ωφέλιμη. Αν από την

άλλη αν η ανάγκη είναι μικρή ή ανύπαρκτη , τότε μάλλον δεν είναι απαραίτητη η χρήση των

κοινωνικών δικτύων. Ενώ αν η ανάγκη παρατηρείται σε μέσα επίπεδα, τότε συνίσταται η

χρήση των κοινωνικών δικτύων αλλά σε ελεγχόμενο βαθμό. Οι επιχειρήσεις πρέπει να

ζυγιάζουν όλους τους παράγοντες και έπειτα να πάρουν τα καταλληλότερα μέτρα για αυτές.

Ψυχολογία

Η χρήση των κοινωνικών δικτύων είναι πλέον ένα πολύ συχνό φαινόμενο και κατά συνέπεια

αποτελεί αντικείμενο μελέτης και της ψυχολογίας. Αφενός η επιστήμη της ψυχολογίας μπορεί

να ωφεληθεί από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των ατόμων που είναι μέλη

κοινωνικών δικτύων και αφετέρου η χρήση των online κοινωνικών δικτύων έχει άμεση

συσχέτιση με την ψυχολογία του ανθρώπου. Η κατάχρηση των κοινωνικών δικτύων και του

κυβερνοχώρου γενικότερα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία των ατόμων.

Επίσης, όταν η χρήση των κοινωνικών δικτύων από άλλα μέλη στρέφεται εναντίον κάποιου,

αυτό επιδρά άμεσα στην ψυχολογία του. Είναι πολύ συχνά τα φαινόμενα παρενόχλησης,

δυσφήμησης, προσπάθειας χειραγώγησης μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Κοινωνικά δίκτυα όπως το facebook συσχετίζονται και με έντονες ψυχολογικές επιδράσεις

όπως η κατάθλιψη. Τα κοινωνικά δίκτυα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική υλική

υπόσταση αλλά ανάγονται στη σφαίρα του ιδεατού. Παρόλα αυτά, ασκούν επιρροή στον

ψυχολογικό κόσμο της νεολαίας και αλλάζουν τη μορφή και τη λειτουργία των σχέσεων.

Αυτή η επιρροή μπορεί να καταλήξει ακόμα και σε κατάθλιψη.

Μια πρόσφατη μελέτη της ψυχολογίας αποκαλύπτει υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού στο

Facebook. Οι online ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook μπορεί να είναι

χρήσιμα εργαλεία για την ανίχνευση αν κάποιος είναι ναρκισσιστής. Οι άνθρωποι που είναι

ναρκισσιστές χρησιμοποιούν το Facebook για να προωθήσουν τον εαυτό τους με τρόπο 

που μπορούν να αναγνωριστούν από τους άλλους. Οι ερευνητές, των οποίων τα

αποτελέσματα περιλαμβάνονται στο τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού Personality and

Social Psychology Bulletin, έδωσαν ερωτηματολόγια προσωπικότητας σε περίπου 130

χρήστες του Facebook, ανέλυσαν το περιεχόμενο της σελίδας και έβαλαν ανεκπαίδευτους

ανθρώπους να δουν την ιστοσελίδα και να βαθμολογίσουν το ναρκισσισμό του κάθε

ατόμου. Οι ερευνητές βρήκαν ότι ο αριθμός των φίλων στο Facebook και τα wallposts στο

προφίλ συσχετίζονται με τον ναρκισσισμό. Αυτό κατά τους ερευνητές είναι σύμφωνο με το

πώς συμπεριφέρονται οι ναρκισσιστές στον πραγματικό κόσμο και με τη σύναψη ρηχών

σχέσεων. Οι παρατηρητές χρησιμοποιούν τρία κριτήρια - ποσότητα των κοινωνικών

αλληλεπιδράσεων, την ελκυστικότητα του ατόμου και τον βαθμός της αυτοπροβολής στο

πλαίσιο της κύριας φωτογραφίας - για να σχηματίσουν μια εικόνα της προσωπικότητας του

ατόμου.

Από εργασία της ερευνητικής ομάδας του 1ου Γενικού Λυκείου Χανίων

Ελλάδα και Ευρώπη!

«Είναι φανερό πως με την εξέλιξη και των υλικών και των πνευματικών συνθηκών της ζωής μας η Ελλάδα ολοένα παύει πια να είναι μια καθυστερημένη επαρχιακή γωνιά της Ευρώπης στα σύνορα της ανατολίτικης βραδυπορίας προς το σύγχρονο πολιτισμό. Οι μεγάλοι οικονομικοί και κοινωνικοπολιτικοί ανταγωνισμοί του ευρωπαϊκού κόσμου έχουν άμεσο αντίκτυπο στη ζωή μας, τα προβλήματα της ευρωπαϊκής ζωής είναι και προβλήματα δικά μας, όλο το πνευματικό και οικονομικό υπόστρωμά μας επηρεάζεται γοργά και άμεσα από τις ροπές, τις μεταπτώσεις, τους ανταγωνισμούς που συγκλονίζουν και καθορίζουν και διαμορφώνουν τη σύγχρονη ζωή».

Αφού εκθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με τις παραπάνω σκέψεις, να αναφέρετε:

α) Ποιους επηρεασμούς δέχεται η χώρα μας από την Ευρώπη;

β) Πιστεύετε πως η Ελλάδα μπορεί να παίξει ενεργό ρόλο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και με ποιον τρόπο;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:

Η Ευρώπη των μεταπολεμικών χρόνων χαρακτηρίζεται από την κοινή προσπάθεια όλων των κρατών για πρόοδο και ευημερία που θα βασίζεται σε ένα πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης. Μέσα σε αυτόν τον ευρωπαϊκό χώρο ιδιαίτερη θέση κατέχει η Ελλάδα κυρίως γιατί αποτελεί το σύνορο μεταξύ της Δύσης και του κόσμου της Ανατολής. Ειδικότερα, μετά την ένταξη της u960 πατρίδας μας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, οι σχέσεις της με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη έγιναν ακόμη στενότερες, με αποτέλεσμα όλες οι εξελίξεις και οι μεταβολές που σημειώνονται στα κράτη αυτά να επηρεάζουν άμεσα και την Ελλάδα.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:

Αναφορά στην Ελλάδα:

1. Βελτίωση των υλικών και πνευματικών συνθηκών τα τελευταία χρόνια.

2. Άνοδος του βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου.

3. Ένταξη στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Αναφορά στη γενικότερη κατάσταση της Ευρώπης:

1. Μεγάλη τεχνολογική πρόοδος.

2. Οικονομικοπολιτικοί ανταγωνισμοί.

3. Οξύτατα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

4. Νέοι τρόποι ζωής.

5. Αναθεώρηση πολλών ιδεών και αξιών.

Η Ελλάδα, σαν κομμάτι της υπόλοιπης Ευρώπης και κυρίως μέσα από την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, επηρεάζεται θετικά και αρνητικά σε όλους τους τομείς της ζωής από τις εξελίξεις που σημειώνονται στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΙ:

ΘΕΤΙΚΟΙ:

1. Πολιτική ζωή: βελτίωση των πολιτικών δομών μέσα στα πλαίσια της Ευρώπης (νόμος – δίκαιο κ.τ.λ.).

2. Οικονομία: άνοδος του οικονομικού επιπέδου με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών κατακτήσεων στο χώρο αυτό.

3. Πολιτισμός: πολιτιστική συνεργασία και ανανέωση με τη βοήθεια καινούριων πολιτιστικών και φιλοσοφικών ρευμάτων της Ευρώπης.

4. Κοινωνική οργάνωση.

ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ:

1. Τα μεγάλα προβλήματα της Ευρώπης έχουν άμεσο αντίκτυπο στην Ελλάδα: ανεργία – πληθωρισμός – ευρύτερες κοινωνικές ανισότητες – κυρίως οικονομικά προβλήματα.

2. Κίνδυνος εθνικής και πολιτιστικής αφομοίωσης: απώλεια της εθνικής ταυτότητας και της πολιτιστικής ιδιαιτερότητάς μας.

ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙ ΕΝΕΡΓΟ ΡΟΛΟ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ:

1. Με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

2. Με το σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.

3. Με τις πολιτικές παραδόσεις της που χαρακτηρίζονται από την προσήλωση της χώρας μας στους δημοκρατικούς θεσμούς.

4. Με ορισμένους τομείς της οικονομικής ζωής που παρουσιάζουν ιδιαίτερη άνθιση π.χ. γεωργία – ναυτιλία – εμπόριο – τουρισμός.

Γιάννα Σαμαρά

Περιβάλλον

Φτάσαμε σ’ ένα σημείο της ιστορίας που είναι απαραίτητο να κατευθύνουμε τις ενέργειές μας σ’ όλο τον κόσμο με περισσότερη προσοχή και φροντίδα για τις συνέπειες που αυτές προκαλούν στο περιβάλλον. Η άγνοια και η αδιαφορία μπορούν να επιφέρουν εκτεταμένες και ανεπανόρθωτες ζημιές στο γήινο περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται η ζωή μας και η ευημερία μας» (Διακήρυξη των Ενωμένων Εθνών για το ανθρώπινο περιβάλλον).

Στο παραπάνω απόσπασμα θίγεται ένα από τα βασικότερα προβλήματα της εποχής μας, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

α) Αναφερθείτε στα αίτια που προκαλούν τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας και στις συνέπειες που αυτή επιφέρει.

β) Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι μπορεί να αναχαιτιστεί η καταστροφή της φύσης;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:

Με τη μέθοδο της επαναδιαπραγμάτευσης. Αναφερόμαστε στη ρύπανση του περιβάλλοντος, την εξάντληση των πρώτων υλών, τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Με τον όρο «φύση» εννοούμε τον οργανικό και ανόργανο κόσμο που περιβάλλει τον άνθρωπο, τη βιόσφαιρα που έχει ανάγκη ο άνθρωπος για να επιζήσει.

Στη φύση τίποτα δεν είναι τυχαίο, τα πάντα βρίσκονται σε σχέση άμεσης ή έμμεσης αναγκαιότητας. Η φύση λειτουργεί καθοριστικά και αποφασιστικά για κάθε τομέα της ανθρώπινης ζωής. Ο άνθρωπος είναι αναπόσπαστα δεμένος μαζί της, απ’ αυτήν αντλεί τις πρώτες ύλες για την τροφή, την ενδυμασία, την κατοικία και την υγεία του. Πέρα απ’ αυτό η φύση στήριξε τη ζωή του ανθρώπου, με αποτέλεσμα ν’ αποτελέσει και αφετηρία στοχασμού.

Λέγοντας καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος εννοούμε την εξάντληση των φυσικών πόρων, καθώς και τη ρύπανση της φύσης από τον άνθρωπο. Υπεύθυνος γι’ αυτή την καταστροφή είναι αποκλειστικά ο άνθρωπος, ο οποίος με τη στάση του και τις ενέργειές του προκάλεσε τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας.

Α1 ΑΙΤΙΕΣ:

1. Η βιομηχανική ανάπτυξη και η τεχνολογική πρόοδος αποτελούν τις βασικότερες αιτίες της καταστροφής. Η κατάσταση επιδεινώθηκε σε επικίνδυνο βαθμό μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

2. Ο καταναλωτικός χαρακτήρας της σύγχρονης ζωής και η τάση για υλικό ευδαιμονισμό επιτάσσουν την αλόγιστη εκμετάλλευση και «αφαίμαξη» της φύσης.

3. Η άρνηση λήψης ουσιαστικών προστατευτικών μέτρων (φίλτρα στις βιομηχανικές μονάδες). Η εγκληματική αυτή ενέργεια στηρίζεται στην αισχροκέρδεια, επειδή τα προστατευτικά φίλτρα κοστίζουν ιδιαίτερα ακριβά και μειώνουν των παραγωγή.

4. Τα διάφορα χημικά παρασκευάσματα, οι συνθετικές ύλες και τα γεωργικά φάρμακα αποτελούν σοβαρές αιτίες ρύπανσης, αφού δεν αποικοδομούνται στη φύση.

5. Τα βιομηχανικά απόβλητα και τα λύματα των εργοστασίων διοχετεύονται αυτούσια στη φύση, χωρίς προηγουμένως να έχουν υποστεί βιολογικό καθαρισμό.

6. Η υπερβολική και απρογραμμάτιστη συγκέντρωση πληθυσμού στα αστικά κέντρα.

7. Η έκλυση ραδιενέργειας από πυρηνικά ατυχήματα (Τσερνομπίλ) και οι πυρηνικές δοκιμές.

8. Οι πετρελαιοκηλίδες που καταλήγουν στη θάλασσα από ατυχήματα ή ναυάγια.

9. Οι πυρκαγιές και οι εμπρησμοί με σκοπό την οικοπεδοποίηση.

10. Γενικότερα, η απουσία κρατικής μέριμνας και η αδιαφορία των πολιτών.

Α2 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:

Οι συνέπειες της καταστροφικής επέμβασης του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον αφορούν τόσο τη φύση όσο και τον ίδιο.

1. Πρώτα απ’ όλα καταστρέφονται στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη ζωή (οξυγόνο, υδρογόνο, άζωτο…).

2. Η συνεχής «αφαίμαξη» της φύσης οδήγησε στην εξάντληση των φυσικών πόρων (πετρέλαιο, μέταλλο, δάση).

3. Ο αέρας, το νερό, το έδαφος μολύνονται με ανεπανόρθωτες συνέπειες για τα ζώα και τον άνθρωπο.

4. Όλα τα παραπάνω ευθύνονται για τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας, καθώς σπάνια είδη ζώων εξαφανίζονται, επειδή δεν μπορούν να επιζήσουν στις νέες συνθήκες.

5. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η αλλαγή στις κλιματολογικές συνθήκες ορισμένων περιοχών (ιδιαίτερα των αστικών) είναι απόρροια της επέμβασης του ανθρώπου στη φύση.

6. Επίσης, αναφέρουμε την καταστροφή του ενάλιου πλούτου (ψάρια, θαλάσσια φυτά…).

7. Σημαντική φθορά υφίστανται και τα αρχαιολογικά μνημεία. Απειλείται έτσι η πολιτιστική μας κληρονομιά, που διατηρήθηκε για αιώνες.

8. Το φυσικό τοπίο έχει υποστεί ανεπανόρθωτη παραμόρφωση (κτίρια – μεγαθήρια, απρογραμμάτιστη δόμηση, αφισοκολλήσεις, λατομεία…).

9. Τα καυσαέρια, η ηχορύπανση, το νέφος αποτελούν πια χαρακτηριστικά των σύγχρονων μεγαλουπόλεων.

Η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας πλήττει ιδιαίτερα τον άνθρωπο, αφού κι αυτός αποτελεί μέρος της φύσης. Η ψυχοπνευματική του υπόσταση συνδέεται άρρηκτα με αυτή, γιατί η φύση αποτελεί πηγή μάθησης και έμπνευσης. Εκτός όμως από τον κλονισμό του ψυχοπνευματικού κόσμου του ανθρώπου, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος προκάλεσε μια σειρά από προβλήματα υγείας όπως: αύξηση των καρδιοπαθειών και των θανάτων από καρκίνο, διάφορες ασθένειες που προέρχονται από νευροπάθειες, εκνευρισμός και συστηματική φθορά της ψυχικής υγείας.

Β’ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:

Θα ήταν ουτοπία η πραγμάτωση του ισχυρισμού ότι μπορούμε να επαναφέρουμε τη φύση στην αρχική της κατάσταση. Δυστυχώς, η φθορά είναι ανεπανόρθωτη. Τα παρακάτω μέτρα έχουν σκοπό την αναχαίτιση της καταστροφής.

1. Η περιβαλλοντική αγωγή απαραίτητη και αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος θα πρέπει να διακρίνεται για την ευαισθησία του και την υπεύθυνη συμπεριφορά του προς το προς το φυσικό περιβάλλον.

2. Προγραμματισμένη βιομηχανική ανάπτυξη, χρήση προστατευτικών φίλτρων από τις βιομηχανίες και θέσπιση αυστηρών ποινών για τους παραβάτες.

3. Ειδική προστασία των φυσικών πηγών.

4. Αξιοποίηση ενέργειας που προέρχεται από τη φύση (αιολική, ηλιακή).

5. Βιολογικός καθαρισμός των αποβλήτων, ανακύκλωση.

6. Πρέπει να ενδιαφερθεί και η πολιτεία και τα μεμονωμένα άτομα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:

Συμπερασματικά, αναφέρουμε πως ο σύγχρονος άνθρωπος θα πρέπει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη επιστροφής στη φύση. Πρέπει να αλλάξει η αντίληψη για τη ζωή. Κάτι τέτοιο δε σημαίνει ότι θα απορρίψουμε το σύγχρονο πολιτισμό, αλλά ότι θα εκλογικεύσουμε τις απαιτήσεις μας, ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα στη φύση να έχει πάντα αποθέματα και να διατηρεί την ισορροπία της.

Γιάννα Σαμαρά

Πολιτική απάθεια

Ο Θουκυδίδης στον «Επιτάφιό» του χαρακτηρίζει όχι σαν φιλήσυχο, αλλά σαν «αχρείο», άχρηστο πολίτη αυτόν που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά.

Κατά την άποψή σας δικαιολογείται αυτός ο χαρακτηρισμός;

Ποια είναι τα αίτια και οι συνέπειες της αδιαφορίας των πολιτών για τα κοινά στη σύγχρονη κοινωνία;

Με ποιους τρόπους θα μπορούσε ν’ αντιμετωπιστεί;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:

Το άτομο είναι δεμένο με άρρηκτη σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης με το κοινωνικό του περιβάλλον. Όπως έδειξε η εμπειρία, για να προοδεύσει ο άνθρωπος πρέπει να ζει μέσα σε μια κοινωνία που ευημερεί. Κοινό στοιχείο, λοιπόν, των ανθρώπων μιας κοινωνίας, είναι ότι οι πολίτες συμμετέχουν στα κοινά και ενδιαφέρονται για τα κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν. Υπάρχουν όμως άτομα που δεν αισθάνονται την κοινωνική τους ευθύνη – που είναι η πρώτη αρετή του πολίτη – που αδιαφορούν. Είναι δηλαδή παθητικοί δέκτες που δεν ενδιαφέρονται για την πολιτεία, καθώς και για τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά θέματα που την απασχολούν.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:

Συμμετοχή στα κοινά σημαίνει ενεργό στάση απέναντι στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Σημαίνει δημοκρατία που την πραγματώνει η συμμετοχή του λαού. Σημαίνει εμπιστοσύνη στις πολιτικές αξίες, σημαίνει μεταρρυθμιστική διάθεση και κριτική απέναντι στην εξουσία.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι η πολιτική είναι η φροντίδα των κοινών υποθέσεων της πόλης από τους ίδιους τους πολίτες. Στην αρχαία Αθήνα ένας νόμος του Σόλωνα υποχρέωνε κάθε πολίτη να ενταχθεί σε κάποια πολιτική παράταξη στις εμφύλιες διαμάχες. Όποιος έμενε ουδέτερος έχανε τα πολιτικά του δικαιώματα, γιατί θεωρούνταν άχρηστος.

«ΑΧΡΕΙΟΣ»: ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ

Ο υπεύθυνος πολίτης δε γεννιέται αλλά γίνεται μέσα από δύο διαδικασίες: την πολιτική κοινωνικοποίηση και την πολιτική συμμετοχή.

Πολιτική κοινωνικοποίηση: είναι η διαδικασία, κατά την οποία ο άνθρωπος μεταβάλλεται σε πολίτη, με τη μετάδοση από την κοινωνία γνώσεων, στάσεων και αξιών.

Πολιτική συμμετοχή: είναι η προαιρετική ομαδική ή ατομική συνεργασία των μελών μιας κοινωνίας στα κοινά, που μετατρέπεται σε πράξη με τη συμμετοχή στις εκλογές των αιρετών αρχόντων και με παρακολούθηση και ενδιαφέρον για τα πολιτικά συμβάντα.

Χωρίς αμφιβολία η πολιτικοποίηση, που καταλήγει σ’ ενεργούς πολίτες, είναι απαραίτητη για την πολιτική δημοκρατία και αναγκαία προϋπόθεση της «καλής» και ομαλής λειτουργίας της.

Ο ΑΔΙΑΦΟΡΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΑΝΘΡΩΠΟΣ:

1. Αφήνει την τύχη της πολιτείας στα χέρια των δημαγωγών και των καιροσκόπων, των φιλόδοξων τυράννων και των υποψηφίων δικτατόρων. Βοηθάει, δηλαδή, άθελά του στην επικράτηση και στην εδραίωση τυραννικού και ολοκληρωτικού καθεστώτος.

2. Πιστεύει ότι η ιδιωτική ότι η ιδιωτική και η δημόσια ζωή είναι δύο κύκλοι που πρέπει να διαχωριστούν και ότι επιτελεί τα πολιτικά του καθήκοντα συμμετέχοντας μόνο στις εκλογές και δεν ελέγχει την κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της θητείας της.

3. Αφήνει τις υποθέσεις που τον αφορούν να πάρουν τον κατήφορο της καταστροφής, μεταθέτοντας τις ευθύνες της αποτυχίας του στους συμπολίτες του και στους πολιτικούς. Ο ίδιος είναι αδρανής και αδιάφορος.

4. Παράλληλα, o μη συμμετέχων στα κοινά, είναι συνήθως δειλός, παθητικός, ανεύθυνος και ευθυνόφοβος. Είναι ενσάρκωση της φιλοσοφίας του «δε βαριέσαι», θεατής και όχι πρωταγωνιστής της κοινωνικής ζωής.

5. Δε συντελεί και δεν εργάζεται για τη βελτίωση της κοινωνίας. Έτσι μετατρέπεται σε αντικείμενο και όχι σε υποκείμενο της ιστορίας.

6. Μετατρέπεται σε «παράσιτο» που μαζί με τους ομοίους του δε βοηθούν στην επίλυση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών προβλημάτων της κοινωνίας. Έτσι η κοινωνία οδηγείται σε οπισθοδρόμηση.

Γι’ αυτό το λόγο το άτομο λογαριάζεται ως αλλοτριωμένο, ασυνείδητο, ανεύθυνο. Ο χαρακτηρισμός, λοιπόν αχρείος, για τον πολίτη που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά είναι εύστοχος. Ο πολιτισμός θεωρείται και είναι προϊόν συλλογικής δράσης. Ο άνθρωπος που είναι αμέτοχος στην κοινωνική ζωή και άρα και στην κοινωνική εξέλιξη συντελεί στην τελμάτωση του πολιτισμού.

ΑΙΤΙΑ:

1. Η έλλειψη πολιτικής διαπαιδαγώγησης από τους φορείς που είναι υπεύθυνοι, δηλαδή από την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία.

2. Η ανευθυνότητα και η ανωριμότητα των πολιτών. Πολιτική είναι η τέχνη του «άρχειν» και του «άρχεσθαι» και η τέχνη να μετέχει κανείς αποτελεσματικά στα κοινά. Τα άτομα που δε συνειδητοποιούν αυτήν την ευθύνη, γίνονται υπήκοοι, έρμαια της όποιας εξουσίας.

3. Η ιδιοτέλεια. Ο άνθρωπος προτάσσει το ατομικό του συμφέρον, το «εγώ» στο «εμείς».

4. Το καταναλωτικό πρότυπο που προβάλλεται στους ανθρώπους, τους δημιουργεί μια τάση ιδιοποίησης όλο και περισσότερων υλικών αγαθών, ενώ το χρήμα αναδύεται σε μοναδική αξία. Έτσι ο άνθρωπος αδιαφορεί για το συνάνθρωπο, την πολιτεία, την ηθικότητα σκοπών και μέσων.

5. Ο ατομικισμός και ο ανταγωνισμός. Το ατομικό συμφέρον κυριαρχεί, ο άνθρωπος αλλοτριώνεται, δε λαμβάνει υπόψη του τον κοινωνικό χαρακτήρα της ανθρώπινης ύπαρξης, γίνεται ατομιστής, αδιάφορος για τα κοινά.

6. Η απολιτική σκέψη προβάλλεται ως μόδα. Γεγονός που ξεκινά από την έντονη αμφισβήτηση της κομματικοποίησης εκείνης, που οδηγεί στο φανατισμό και τη μισαλλοδοξία και καταλήγει στην πλήρη πολιτική αδιαφορία.

7. Η επικράτηση μιας ιδεολογικής σύγχυσης, λόγω της ύπαρξης πολλών ιδεολογικών ρευμάτων στην εποχή μας. Συνέπεια αυτής της σύγχυσης είναι ο αρνητισμός, ο μηδενισμός, η αδιαφορία για τα κοινά, φαινόμενα που παρουσιάζονται κυρίως στους νέους.

8. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δε χρησιμοποιούνται σωστά. Πολλές φορές τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ξεφεύγουν από την αποστολή τους, παραπληροφορούν το κοινό, το μετατρέπουν «σε ευσυγκίνητη και εύπλαστη μάζα». Τότε τα άτομα αμορφοποιούνται, χάνουν την ατομική τους ευθύνη, μετατρέπονται σε άβουλα όντα, αποπροσανατολισμένα και απολιτικά.

9. Η συμπεριφορά των πολιτικών, που είναι οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του λαού. Εκμεταλλεύονται τη θέση τους για την ικανοποίηση των προσωπικών τους φιλοδοξιών, απογοητεύοντας το λαό με τη συμπεριφορά τους.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:

1. Ο αδιάφορος πολίτης τορπιλίζει τη δημοκρατία και ευνοεί τον καιροσκοπισμό και τη δημαγωγία. Επιτρέπει σε επίδοξους τυράννους να ανεβούν στα αξιώματα.

2. Η αδιαφορία αντιτίθεται στην ολοκλήρωση του ανθρώπου (ψυχοπνευματική καλλιέργεια, ηθική τελείωση, κατάκτηση της κοινωνικής και πολιτικής ιδιότητας). Το αδιάφορο για τα κοινά άτομο, αρνείται την πολιτική του υπόσταση και την κοινωνική του ευθύνη, άρα αλλοτριώνεται.

3. Η έλλειψη προβληματισμού, η παθητική στάση, η αδιαφορία καταστρατηγεί κάθε έννοια υπευθυνότητας, άρα και ελευθερίας του πολίτη, αφού ανοίγει το δρόμο στον πολιτικό εκφυλισμό. Οι άνθρωποι γίνονται όχλος.

4. Εξαφανίζεται κάθε μορφή ελέγχου και διαλόγου. Τότε η δημοκρατία μετατρέπεται σε απλή επίφαση. Το βάρος της πολιτικής ευθύνης ανατίθεται στους επαγγελματίες πολιτευτές. Ο λαός δε συμμετέχει στα κοινά, παρά μόνο παίρνοντας μέρος στις εκλογές και η κοινωνική ηγεσία από τη στιγμή που δεν ελέγχεται παύει να είναι εκφραστής της συλλογικής βούλησης.

5. Η πολιτεία οδηγείται σε στασιμότητα. Οι πολίτες δεν προωθούν τα κοινά συμφέροντα. Οι ίδιοι ναρκοθετούν τα θεμέλια της κοινωνικής ανάπτυξης και ισορροπίας.

6. Οι άνθρωποι, μη ξέροντας πως αλλιώς να καλυτερεύσουν τη ζωή τους, πως ν’ αποφασίζουν οι ίδιοι για ό,τι τους αφορά, οδηγούνται σε πράξεις βίας και γίνονται αντικοινωνικοί.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:

Η άσκηση πολιτικής δεν είναι δικαίωμα μόνο, είναι και υπέρτατο και ιδίως στον αιώνα μας, «αιώνα των μαζών» και της ετεροκατεύθυνσης. Βέβαια, η πολιτική είναι ο κατεξοχήν τομέας δράσης του σκεπτόμενου και συνειδητού ανθρώπου. Η δραστηριοποίηση λοιπόν του ατόμου είναι το αποτέλεσμα της γνώσης και της κατανόησης του κοινωνικού χώρου, των αναγκαιοτήτων που διαμορφώνουν και καθορίζουν την κοινωνική πορεία.

Αναγκαία είναι, λοιπόν, η πολιτική κοινωνικοποίηση των ατόμων που οδηγεί σε «ωριμότητα» και πολιτική συμμετοχή, που δημιουργεί συνείδηση ευθύνης. Η πολιτική κοινωνικοποίηση συντελείται μέσω:

1. Της οικογένειας. Η υγιής πολιτική κοινωνικοποίηση του παιδιού είναι θέμα συμπεριφοράς των γονιών. Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα για το παιδί και η πολιτική τους στάση θα επηρεάσει σημαντικά την κοινωνική συμπεριφορά του παιδιού.

2. Του σχολείου. Το παιδί κοινωνικοποιείται πολιτικά μέσα από τα ειδικά μαθήματα, όπως είναι η αγωγή του πολίτη, η ιστορία, η κοινωνιολογία. Επιπρόσθετα, ο δημοκρατικός τρόπος διδασκαλίας, η προώθηση του διαλόγου και της συνεργασίας, καθώς και η σωστή λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων, θα συντελέσουν στο να προετοιμαστούν οι αυριανοί πολίτες.

3. Των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Με τον τρόπο που σχολιάζουν τα πολιτικά γεγονότα, με την ποιότητα της ενημέρωσης πάνω σε κοινωνικοπολιτικά θέματα προσφέρουν στο άτομο μια ευρύτερη αντίληψη του κόσμου, που θ’ αποτελέσει τη βάση των πολιτικών του επιλογών και της συμμετοχής του στα κοινά.

4. Των συλλόγων (αθλητικών, πολιτιστικών, πολιτικών). Συμβάλλουν στην ανάπτυξη του συλλογικού πνεύματος.

5. Της πολιτείας. Μέσω των δημοκρατικών θεσμών παιδεύει τους πολίτες και τους εθίζει σ’ ένα δημοκρατικό τρόπο ζωής.

6. Των ατόμων. Η πολιτική ωριμότητα είναι και υπόθεση καθαρά ατομική, εξαρτάται από τα προσωπικά ενδιαφέροντα του ατόμου, από την παιδεία του, από τη διάθεση συμμετοχής του στα κοινά.

7. Των πολιτικών. Να φροντίσουν επιτέλους για το καλό του συνόλου.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:

Κύριο, λοιπόν, μέλημα για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας είναι η δημιουργία υπεύθυνων και συνειδητοποιημένων πολιτών, απαλλαγμένων από μισαλλοδοξία και φανατισμούς, δογματισμούς και προκαταλήψεις, με γνώση της αλληλεξάρτησης ατόμου – κοινωνίας, μακριά από μικροκομματικά συμφέροντα.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η πολιτική συνείδηση είναι ασπίδα, που προφυλάσσει από τη χειραγώγηση, την υποτέλεια και τον αποπροσανατολισμό, ενώ η συμμετοχή στα κοινά αποτελεί εγγύηση της ελευθερίας του ατόμου και της ευημερίας της κοινωνίας.